07 Ιούν
Η Αθλητιατρική και η Βιοϊατρική γίνονται μία γέφυρα που συνδέει την αθλητική προπόνηση, τη βιολογία της άσκησης, τη φυσιολογία και την κλινική πρακτική προάγοντας την άσκηση ως θεραπεία πρώτης ή δεύτερης γραμμής για πολλές ασθένειες.
Για τη συνταγογράφηση της άσκησης και της σωματικής δραστηριότητας, υπάρχουν αντικειμενικές ενδείξεις ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αποτελεσματική θεραπεία πρώτης γραμμής για τουλάχιστον είκοσι έξι ασθένειες, μεταξύ των οποίων είναι οι καρδιαγγειακές, μεταβολικές, μυοσκελετικές, ψυχιατρικές και νευρολογικές παθήσεις. Ωστόσο, το συνολικό αποτέλεσμα φαίνεται να συσχετίζεται ισχυρά με σημαντικούς καθοριστικούς παράγοντες του προγράμματος άσκησης που εκτελείται (δηλαδή δόση προπόνησης [συχνότητα, όγκος, ένταση], τύπος άσκησης και τήρηση του προγράμματος προπόνησης) και ιδιαιτερότητες που σχετίζονται με την ασθένεια, επομένως δεν απαιτείται μόνο κλινική εμπειρία αλλά και σε βάθος κατανόηση της φυσιολογίας και της βιολογίας της άσκησης.
Οφέλη για ενήλικες και παιδιά – Τα σημαντικά οφέλη της σωματικής δραστηριότητας για την υγεία, η οποία περιλαμβάνει την άσκηση, έχουν αναγνωριστεί εδώ και καιρό. Εκτός από τη μείωση ασθενειών όπως οι καρδιακές παθήσεις, ο διαβήτης και συγκεκριμένοι καρκίνοι, η τακτική σωματική δραστηριότητα οδηγεί σε βελτιώσεις στην ψυχική υγεία και τη γνωστική λειτουργία. Το συγκλονιστικό είναι ότι περίπου 5 εκατομμύρια θάνατοι ετησίως οφείλονται στη σωματική αδράνεια. Στα παιδιά τα κοινωνικά οφέλη της σωματικής άσκησης είναι επίσης εμφανή, επειδή έχει αποδειχθεί ότι παίζει βασικό ρόλο στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και στις μακροπρόθεσμες επιδόσεις τους στο σχολείο. Στην κοινωνία, ενισχύει επίσης την παραγωγικότητα στο χώρο εργασίας και μπορεί ενδεχομένως να μειώσει τα επίπεδα εγκληματικότητας.
Στη νέα έκδοση “Translational Medicine and Exercise Prescription” (Μεταγραφική Ιατρική και Συνταγογράφηση Ασκήσεων), δημοσιεύονται επιστημονικές εργασίες σχετικά με την θετική επίδραση της άσκησης σε ορισμένες καταστάσεις υγείας. Για παράδειγμα:
Μύες και διάγνωση ασθενειών – Σε μία εργασία[1] σε αυτή την έκδοση, σχετικά με τo ποια είναι τα καλά αποτελέσματα των μυών στις μεταγραφικές μελέτες[2], τονίζεται η σημασία των μυών για την υγεία μας λόγω του μεγέθους τους, της συμμετοχής τους στον ενεργειακό μεταβολισμό και της σημασίας τους στην κίνηση. Επιπλέον, οι ερευνητές προτείνουν ότι τουλάχιστον οκτώ διαφορετικές μυϊκές λειτουργίες είναι σημαντικές για την υγεία. Υπάρχουν καλά αποδεκτές μέθοδοι για τρία σχετικά μυϊκά τελικά σημεία, συγκεκριμένα για ισχύ, δύναμη και μυϊκή μάζα, και αυτά τα τελικά σημεία χρησιμοποιούνται σε κλινικές μελέτες. Ας θυμηθούμε ότι Δύναμη είναι η μηχανική ενέργεια (έργο) που παράγει το σώμα μας για να μετακινήσει ένα βάρος από το ένα σημείο στο άλλο, χωρίς να μας ενδιαφέρει ο χρόνος που θα χρειαστεί για να γίνει αυτό. Ισχύς είναι η ικανότητα μας να παράγουμε όσο το δυνατόν περισσότερο έργο σε όσο το δυνατόν λιγότερο χρόνο.
Παχυσαρκία – Σε μία εργασία[3] για την προοπτική θεραπείας της παχυσαρκίας, ερευνάται ένα πρόγραμμα ασκήσεων με ενεργειακό περιορισμό ως μέσο απώλειας μάζας σώματος, το οποίο διατηρεί παράλληλα την ποιότητα των μυών και μειώνει τις συννοσηρότητες, οι οποίες μαζί με την παχυσαρκία έχουν λάβει διαστάσεις πανδημίας παγκοσμίως, ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία. Το να βρεθεί μία αποτελεσματική στρατηγική για τη σωματική εξάσκηση προκαλεί όχι μόνο το επιστημονικό ενδιαφέρον αλλά και το δημόσιο ενδιαφέρον, εφόσον οι μελέτες που γίνονται σε ανθρώπους και ζώα συνοψίζουν το πώς επιδρούν τα διατροφικά προγράμματα και τα προπονητικά προγράμματα στην απώλεια διαφορετικών συστατικών μάζας σώματος.
Καρκίνος – Ο καρκίνος είναι μια άλλη σημαντική μεταβολική και χρόνια φλεγμονώδης νόσος που μπορεί επίσης να σχετίζεται με την παχυσαρκία. Στο επιστημονικό άρθρο “Στοχευμένη άσκηση για ασθενείς με καρκίνο: Οδηγίες γενικής άσκησης στην κλινική ογκολογία”[4], οι ερευνητές Jesper F. Christensen και Ciaran M. Fairman θεωρούν ότι η παρούσα γνώση θα βοηθήσει προκειμένου να σχεδιαστούν προπονητικά προγράμματα με στόχο την ογκολογία.
Σκλήρυνση κατά πλάκας – Στην επιστημονική μελέτη της Helen Dawes που αναφέρεται στη σωματική δραστηριότητα, την κόπωση και τα φλαβονοειδή ροφήματα (κακάο) σε σχέση με τη σκλήρυνση κατά πλάκας, διερευνήθηκαν οι σχέσεις της ώρας της ημέρας, των επιπέδων σωματικής δραστηριότητας και της κόπωσης για να καθορίσουν τη συνταγή άσκησης σε μια ομάδα ασθενών που συμμετείχαν σε μια δοκιμή έξι εβδομάδων. Η συντακτική ομάδα του “Translational Medicine and Exercise Prescription”, μοιράζεται τα αρχικά τους δεδομένα σε ένα άρθρο[5] στο οποίο διαπιστώθηκε μεταξύ άλλων ότι η πρωινή πρόσληψη κακάο μείωσε την κούραση κατά τη διάρκεια της ημέρας και την κούραση που ακολουθεί τη σωματική δραστηριότητα. Επομένως, η συνδυασμένη συνταγογράφηση της πρωινής άσκησης και των διατροφικών φλαβονοειδών μπορεί να βελτιστοποιήσει το δυναμικό άσκησης και σωματικής δραστηριότητας σε άτομα με αυτή την πάθηση.
Η βάση για μελλοντική συνταγογράφηση ασκήσεων – Η αρχή τεσσάρων παραγόντων είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για την παροχή μιας πιο λεπτομερούς εικόνας για το τρέχον επίπεδο της σωματικής δραστηριότητας ενός ατόμου. Εννοούμε τον παράγοντα “Συχνότητα” (αριθμός συνεδριών ανά εβδομάδα), “Ένταση”, “Χρονοδιάγραμμα” (διάρκεια των συνεδριών) και “Είδος” (αερόβια, με αντίσταση κ.λ.π.) Είναι ένα εργαλείο ζωτικής σημασίας, καθώς παρέχει στον κλινικό ιατρό μια πιο αντικειμενική εικόνα για τα αναφερόμενα επίπεδα δραστηριότητας. Άλλοι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη είναι η εργασία και η καθιστική ζωή.
Πώς γίνεται αποτελεσματική η συνταγογράφηση της άσκησης; – Για να λειτουργήσει μια συνταγή άσκησης, πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στο άτομο. Υπάρχουν ορισμένοι βασικοί παράγοντες που πρέπει να λάβει υπόψη ο κλινικός ιατρός όταν συντάσσει μια συνταγή άσκησης. Για παράδειγμα, ένα ιστορικό ασκήσεων που προσδιορίζει τις προτιμήσεις του, δηλαδή τι είδους άσκηση προτιμάει – αερόβια, αντίσταση ή συνδυασμό των δύο; Ομαδικά προγράμματα, ή άλλες δραστηριότητες σε εξωτερικούς ή εσωτερικούς χώρους; Υπάρχουν περιορισμοί λόγω υγείας και χρειάζονται ειδική ιατρική άδεια ή πρόγραμμα άσκησης υπό ιατρική επίβλεψη από έναν σύμβουλο ιατρικής αθλητισμού και άσκησης;
Συμπερασματικά, τα οφέλη της άσκησης και η δύναμη της συνταγογράφησής της δεν πρέπει να υποτιμώνται. Μόλις διαγνωστεί μια χρόνια ασθένεια, η θεραπεία αντιμετωπίζεται καλύτερα με φυσική δραστηριότητα ως μέρος του σχεδίου ιατρικής διαχείρισης της νόσου, που οδηγεί στην ιδέα ότι «η άσκηση είναι φάρμακο» και πρέπει να αποτελεί μέρος κάθε ατομικού σχεδίου θεραπείας. Ωστόσο, οι κλινικοί γιατροί συχνά αισθάνονται ότι δεν έχουν τη γνώση ή την αυτοπεποίθηση να συνταγογραφήσουν ένα αποτελεσματικό πρόγραμμα άσκησης για τους ασθενείς τους. Ένας τρόπος για να επιτευχθεί αυτό είναι να καθιερωθεί μια υπηρεσία αθλητιατρικής υπό την ηγεσία συμβούλων η οποία να φιλοξενείται σε κλινικές που μπορούν να συνταγογραφούν τη σωματική δραστηριότητα και την άσκηση για διαφορετικές καταστάσεις υγείας, καθώς και να βοηθούν στην εκπαίδευση των συναδέλφων ιατρών.
ΠΗΓΕΣ
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9899030/#:~:text=Indeed%20there%20is%20objective%20evidence,musculoskeletal%2C%20psychiatric%20and%20neurological%20conditions.&text=The%20social%20benefits%20of%20PA%20are%20also%20apparent.- Ulster Medical Journal 2023
- https://fis.dshs-koeln.de/en/publications/translational-medicine-and-exercise-prescription-tmep-advancing-t#:~:text=In%20this%20new%20journal%2DTranslational,mechanistic%20research%20and%20clinical%20practice
[1]»What are Good Muscle Endpoints for Translational Studies?» – Jörn Rittweger
[2]Μεταγραφικές μελέτες (translational studies) αναφέρονται στη Μεταγραφική Ιατρική (Translational Medicine) που είναι ένας τομέας της Βιοϊατρικής έρευνας ο οποίος αποσκοπεί στη βελτίωση της ανθρώπινης υγείας και μακροζωίας, προσδιορίζοντας το πώς σχετίζονται οι νέες ανακαλύψεις στις βιολογικές επιστήμες με τις ανθρώπινες ασθένειες.
[3]«Exercise with Energy Restriction as a Means of Losing Body Mass while Preserving Muscle Quality and Meliorating Comorbidities: Towards A Therapy for Obesity» – TMEP Section Editor Pieter de Lange
[4]»Targeted Exercise Training for Cancer Patients: Moving Over Generic Exercise Guidelines in Clinical Oncology».
[5]“Physical Activity and Fatigue in Multiple Sclerosis: Secondary Outcomes from a Double-blinded Randomized Controlled Trial of Cocoa Flavonoid Drinks”.
Δέσποινα Ιωαννίδου – Δημοσιογράφος, Προπονήτρια Σωματικής Διάπλασης (Bodybuilding & Fitness) της Γεν. Γραμματείας Αθλητισμού
