29 Φεβ
Για το Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης, μπορεί να ευθύνεται μια πρωτεΐνη που διαταράσσει τα ενεργειακά κέντρα των κυττάρων με σοβαρό αντίκτυπο στις προσωπικές, κοινωνικές και επαγγελματικές μας δραστηριότητες.
Το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης (CFS) ή μυαλγική εγκεφαλίτιδα (ΜΕ) είναι ένας πολύπλοκος μηχανισμός συμπτωμάτων που μειώνει σημαντικά την ποιότητα ζωής των προσβεβλημένων ατόμων και αυξάνει τις δαπάνες για τη δημόσια υγεία. Πρόκειται για μία «αόρατη» νόσο καθώς το άτομο δε νιώθει ξεκούραστο ακόμη και όταν κοιμάται ή αναπαύεται. Τα άτομα που ζουν με σύνδρομο χρόνιας κόπωσης παλεύουν όχι μόνο με την ακραία εξάντληση και τα γνωστικά προβλήματα που είναι γνωστά ως “ομίχλη εγκεφάλου”, αλλά με μια βαθιά έλλειψη πληροφοριών σχετικά με το τι προκαλεί τα συμπτώματά αυτά και πώς να τα αντιμετωπίσουν.
Αιτίες – Οι υποκείμενοι μηχανισμοί του συνδρόμου δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητοί. Οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη εντοπίσει τη βιολογία στην οποία βασίζεται η πάθηση, η οποία επηρεάζει έως και 2,5 εκατομμύρια ανθρώπους μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις.
Συμπτώματα – Εκτός από την εξαιρετική εξάντληση μετά από σωματική ή πνευματική άσκηση, τον μεγάλο χρόνο ανάκαμψης μετά από μια σωματική δραστηριότητα και την παρατεταμένη κόπωση καθ’ όλη την διάρκεια της ημέρας, περιλαμβάνονται επίσης και:
– Πόνος στους μυς ή στις αρθρώσεις.
– Διαταραχές ύπνου, μη-αναζωογονητικός ύπνος, συνεχής κούραση μετά τον ύπνο ή την ανάπαυση
– Προβλήματα με τη μνήμη ή τις λειτουργίες του εγκεφάλου, δυσκολία συγκέντρωσης
– Ψυχολογικές μεταπτώσεις και κατάθλιψη
– Πονοκέφαλοι, ζάλη (που επιδεινώνεται με τη μετακίνηση από την κατάκλιση ή την καθιστή θέση στην όρθια θέση), ατονία, αστάθεια.
– Πονόλαιμος.
– Ευαισθησία στους λεμφαδένες.
– Έντονη αίσθηση των χτύπων της καρδιάς.
– Αισθητηριακές διαταραχές, π.χ. υπερευαισθησία στο φως.
Αντιμετώπιση του Συνδρόμου Χρόνιας Κόπωσης – Οι στόχοι για την θεραπεία του συνδρόμου επικεντρώνονται στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, στη λειτουργική ανάκτηση και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής, καθώς δεν υπάρχει επί του παρόντος ειδική αποτελεσματική θεραπεία που να στοχεύει τη βασική του αιτία. Ωστόσο, προτείνονται τα ακόλουθα:
- Μικρά και συχνά γεύματα για συνεχή τροφοδότηση του οργανισμού με απαραίτητη ενέργεια και θρεπτικά συστατικά
- Τροφές πλούσιες σε σύνθετους υδατάνθρακες χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη (καστανό ρύζι, κινόα, βρώμη, ψωμί ολικής άλεσης κ.ά.) επειδή οι σύνθετοι υδατάνθρακες αποτελούν την βασική τροφή του εγκεφάλου, γι’ αυτό πολλές μελέτες αποδεικνύουν την συσχέτιση φυσιολογικών επιπέδων γλυκόζης στο αίμα και της εύρυθμης νοητικής λειτουργίας.
- Να καταναλώνουμε 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα επειδή τα αντιοξειδωτικά τους συμβάλλουν στην καταπολέμηση των ελεύθερων ριζών και του οξειδωτικού στρες, το οποίο φαίνεται να εμπλέκεται στην παθοφυσιολογία της χρόνιας κόπωσης.
- Να επιλέγουμε Ω-3 λιπαρά οξέα (τα «καλά» λιπαρά) τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα, εκ των οποίων η μία τουλάχιστον να είναι λιπαρό ψάρι (σολομός, σαρδέλες, τόνος, σκουμπρί κ.ά.). Η αντιφλεγμονώδης δράση τους, βελτιώνει την εγκεφαλική λειτουργία και μειώνει τα συμπτώματα της χρόνιας κόπωσης.
- Η επαρκής ενυδάτωση (τουλάχιστον 8-10 ποτήρια νερού και υγρών ημερησίως) προλαμβάνει την αφυδάτωση που μπορεί να εντείνει τα συμπτώματα της κόπωσης, να προκαλέσει πονοκεφάλους ή ακόμη και σύγχυση ή έλλειψη συγκέντρωσης.
- Περιορισμός στην κατανάλωση ροφημάτων πλούσιων σε καφεΐνη, όπως καφές, πράσινο τσάι, αναψυκτικά και ενεργειακά ποτά, επειδή αυτά επηρεάζουν την ποιότητα του ύπνου και αυξάνουν το αίσθημα της κόπωσης και της ατονίας.
- Αν και έχουν μελετηθεί αρκετά συμπληρώματα διατροφής με στόχο τη θεραπεία ή την μείωση των συμπτωμάτων του συνδρόμου, ωστόσο τα δεδομένα δεν επαρκούν για να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα για τη χρήση τους στο στάδιο της πρόληψης ή ως θεραπευτικό εργαλείο.
Τι λένε οι έρευνες – Προκειμένου να επιτευχθεί μια ολοκληρωμένη κατανόηση αυτού του συνδρόμου, μία έρευνα[1] που αναρτήθηκε στο Medicine τον Νοέμβριο του 2023, ενσωμάτωσε 100 δημοσιεύσεις με τις καλύτερες αναφορές που αναρτήθηκαν σε 67 υψηλής ποιότητας ακαδημαϊκά περιοδικά και από έντυπα έγκριτων ιδρυμάτων, με συνεισφορές από 250 ιδρύματα σε 26 χώρες ή περιοχές που συμμετείχαν, με το περιοδικό Lancet να έχει τον υψηλότερο όγκο δημοσιεύσεων και τις συνολικές αναφορές στο σύνδρομο.
Πρόσφατα, οι ερευνητές[2] εντόπισαν μια πρωτεΐνη που υπάρχει σε ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα στους μυς των ατόμων που πάσχουν από αυτό το σύνδρομο και που διαταράσσει την ικανότητα των κυττάρων να παράγουν ενέργεια. Τα ευρήματα, που αναφέρθηκαν στα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών, θα μπορούσαν να υποδεικνύουν νέες θεραπείες για αυτήν την πάθηση και για ασθένειες που μοιράζονται παρόμοια χαρακτηριστικά, όπως το σύνδρομο Long Covid.
Επιπλέον, η επιστημονική ομάδα του Paul Hwang, ενός γιατρού στο Εθνικό Καρδιολογικό, Πνευμονολογικό και Αιματολογικό Ινστιτούτο (NHLBI) αποκάλυψε υψηλά επίπεδα της πρωτεΐνης WASF3 σε άτομα με αυτό το σύνδρομο, η οποία είναι γνωστό ότι παίζει ρόλο στην ικανότητα ενός κυττάρου να κινείται και ότι θα μπορούσε επίσης να συμβάλει στο σύνδρομο χρόνιας κόπωσης. Η ομάδα διαπίστωσε ότι η πρωτεΐνη θα μπορούσε να διαταράξει τη λειτουργία των μιτοχονδρίων που είναι υπεύθυνα για την παραγωγή ενέργειας που έχει προταθεί ότι δυσλειτουργούν σε άτομα με σύνδρομο χρόνιας κόπωσης και Long Covid. Ωστόσο, δεν είναι ξεκάθαρο τι προκαλεί αρχικά τα υψηλά επίπεδα WASF3.
Τέλος, επειδή η διάγνωση είναι δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία, μια διεθνής ομάδα ιατρών-ερευνητών[3] ανακοίνωσε το 2023 την ανάπτυξη μίας ειδικής εξέτασης αίματος για το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης η οποία φέρεται να είναι 91% ακριβής και η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Advanced Science.
Την τελευταία δεκαετία, οι περισσότεροι επιστήμονες από την ιατρική κοινότητα έχουν αναγνωρίσει το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης ως πραγματική πάθηση που μπορεί να είναι εξουθενωτική. Οι μελλοντικές ερευνητικές κατευθύνσεις σε αυτόν τον τομέα περιλαμβάνουν την αναζήτηση βιοδεικτών, με ιδιαίτερη έμφαση στην ανοσολογία, την ενημέρωση διαγνωστικών τεχνικών, τον έλεγχο για γονίδια κινδύνου που σχετίζονται με το σύνδρομο και τη διενέργεια επιδημιολογικών ερευνών, μεταξύ άλλων. Είναι σημαντικό οι ασθενείς να μιλήσουν με τους γιατρούς τους για όλες τις πιθανές θεραπείες επειδή πολλές που προωθούνται ως θεραπείες για το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης είναι αναπόδεικτες, συχνά δαπανηρές και μπορεί να είναι και επικίνδυνες.
ΠΗΓΕΣ
– [1] DOI: 10.1097/MD.0000000000035754 – Frontiers in chronic fatigue syndrome research: An analysis of the top 100 most influential articles in the field
– [2]https://www.science.org/content/article/protein-disrupts-cells-energy-centers-may-be-culprit-chronic-fatigue-syndrome
– [3] https://medicalxpress.com/news/2023-09-blood-chronic-fatigue-syndrome-accurate.html – SEPT, 2023. Blood test for chronic fatigue syndrome found to be 91% accurate
– [4]https://www.mdpi.com/1648-9144/59/3/571 Recovery from Exercise in Persons with Myalgic Encephalomyelitis / Chronic Fatigue Syndrome (ME/CFS)
– https://www.cdc.gov/me-cfs/treatment/index.html#:~:text=Some%20people%20with%20ME%2FCFS%20might%20benefit%20from%20trying%20techniques,a%20sense%20of%20well%2Dbeing Treatment of ME/CFS
– doi: 10.1111/jep.13938. 2023 Nov 6 – Patient perspectives of recovery from myalgic encephalomyelitis/chronic fatigue syndrome: An interpretive description study.
Δέσποινα Ιωαννίδου – Δημοσιογράφος, Προπονήτρια Σωματικής Διάπλασης (Bodybuilding & Fitness) της Γεν. Γραμματείας Αθλητισμού
